کنترل عملکرد دهان
علاوه بر کنترل تمامی بدن کودک در طی غذا خوردن ، ما می توانیم بر مناطق مربوط به دهان و گفتار کنترل بیشتری اعمال کنیم. هنگامی که کنترل عضلات دهان ناکافی است برای بهبود وضعیت غذا خوردن لازم است از کنترل فک استفاده کنیم. این کار با استفاده از سه انگشت شست، سبابه و میانی انجام می شود. انگشت میانی از همه مهمتر است و باید کاملاٌ در زیر چانه قرار گیرد و فشار این انگشت بر آن ناحیه به طور مداوم اعمال می شود. فشار این انگشت باعث می شود که عملکرد زبان به طور غیر مستقیم کنترل شود.
غذا خوردن با قاشق
در اینجا نیز با کف قاشق می توان روی زبان فشار آورد تا به جلو نیامد و امکان استفاده خودبخودی از لب ها و زبان را فراهم کرد. در این مورد از یک قاشق فلزی استفاده کنید. غذای کودک را در کنار خود قرار دهید، نه روی میز، تاآن را ببیند، زیرا در غیر این صورت کودک مجبور می شود برای فهم آنکه غذا از کجا می آید خود را به عقب فشار دهد. یک وضعیت مناسب برای غذا خوردن کودکی که تا حدی تعادل در نشستن دارد روی پا نشاندن او است.
به محض آنکه کودک تا حدی تعادل سر و تنه را بدست آورد در حالت نشسته روی صندلی به او غذا دهید. هنگامی که کودک روی صندلی روبرو یا پهلویتان نشسته است دقت کنید که با او در یک سطح و یا کمی پایین تر از او باشید در غیر اینصورت او سعی می کند به بالا نگاه کند و سرش را به عقب بیاندازد. مراقب باشید تا کودک موقع نشستن قوز نکند و الا سعی خواهد کرد با بالا آوردن چانه اش این حالت را جبران کند که باعث می شود عمل بلع غیر ممکن شود.
غذا خوردن از بدو تولد در طی سال های نخستین زندگی برای بیشتر کودکان مبتلا به فلج مغزی مشکلاتی به همراه دارد که البته استفاده از یک الگوی صحیح غذا خوردن می تواند مشکلات را به حداقل برساند.
برخی از وضعیتهای مناسب برای غذا خوردن
هنگام غذا دادن به کودک باید تمام بدن او کنترل شود. اگر این کنترل تامین نشود می تواند باعث افزایش اسپاسم و حرکات غیر ارادی کودک شود. از قرار دادن دست خود بر پشت سر کودک خوداری کنید زیرا این کار باعث می شود فورا خود را عقب بکشد.
یک وضعیت صحیح برای غذا خوردن یک نوزاد یا کودک خردسال با معلولیت شدید به این صورت است :
پاهای کودک باز نگه داشته می شود و به واسطه بدن شما امکان رویهم انداختن قیچی وار آن از بین می رود.
دستها و سر او از ناحیه شانه بجلو می آیند و با قرار دادن دستتان با فشار بر روی قسمت پایین سینه در این حالت نگاه داشته می شود.
پس توجه کنید که قاشق بیش از حد گود نباشد چون در این صورت لبهای کودک نمی تواند تمامی غذا را از داخل آن بردارد و یا انجام این کار خیلی طول می کشد. هنگام غذا دادن به کودکی که مبتلا به فلج مغزی است، قاشق را باید همیشه از وسط به دهان او داد و هیچ وقت نباید از کنار این کار را کرد.به محض آنکه قاشق را از دهان کودک بیرون آوردید، دقت کنید که دهانش بسته باشد و بتواند زبان را داخل دهان نگاه دارد و غذا را در آن حرکت دهد، نه آنکه زبان بیرون بیاید و غذا را خارج کند. با توجه به محدودیت و مشکل جسمی کودک می توان دسته قاشق را با شرایط موجود کودک تطبیق داد.
جویدن
برای بهبود جویدن بهتر آن است که غذاهایی مانند تکه های گوشت و یا قطعات سفت نان سبوس دار را با دست خود بین دندان های کناری او قرار دهید و با روش کنترل فک به او کمک کنید تا دهانش را ببندد. می توان با کشیدن ملایم نان از بین دندان ها گاز زدن را تحریک کرد.
هنگامی که کودک خود را برای جویدن آماده کرد فک ها باید بسته بمانند در اینجا نیز با وارد آوردن فشار ممتد و محکم به کمک انگشت میانی می توان کنترل فک را تداوم بخشید.
یک نکته مفید برای خانواده ها
اگر ضمن غذا دادن، یک تکه غذا در حلق کودک گیر کند، بلافاصله او را کاملاً به جلو خم کنید ، عصبی نشوید و ضربات آرامی بین دو کتف کودک بزنید . اگر شما به سرعت و با آرامش عمل کنید خطری پیش نمی آید، زیرا تکه غذا بیرون می آید و کودک نیز نمی ترسد. به تمامی پشت کودک ضربه نزنید زیرا این کار باعث ورود هوا داخل ریه شده و ممکن است به فرو رفتن بیشتر تکه غذا در گلو منجر شود.
نوشیدن
نوشیدن مایعات برای کودکی که مشکلات دهان دارد ، دشوار است وبرای مدتی باید به او کمک کرد. در اینجا نیز کنترل تمامی بدن بخصوص سر و فک بیش از همه اهمیت دارد.
نوشیدن را با لیوان پلاستیکی و لیوانی که لبه برجسته ای دارد شروع کنید.
در یک سوی لیوان یک سوراخ برای جای بینی کودک ایجاد کنید . این کار به شما امکان می دهد تا لیوان را آنقدر بالا بیاورید که تا آخرین قطره به دهان کودک برود و به عقب بردن سر کودک نیازی نباشد ، در عین حال شما با این کار می توانید آنچه را که در دهان کودک می گذرد ببینید و کنترل کنید.