مثانه ی نوزاد تازه به دنیا آمده به آسانی تحریک شده و اصلاٌ تحت کنترل وی نیست. کودک تا یک سالگی ارتباط کلی بین عملکردهای خود و محل دفــع (لگن) را ندارد، در حدود این سن این ارتباط را درک کرده و با ایما و اشاره آن را می فهماند. بعدها با کلمات آن را بیان می کند. در حدود سن ۴ سالگی قادر است به طور مستقل به دستشویی برود. یادگیری کنترل، دفع و استفاده از دستشویی امری تدریجی بوده و به آسانی با استرسهای روحی، محیطهای جدید، هیجان و اوایل مدرسه رفتن برگشت پیدا می کند.
دختران زودتـر از پسران کنترل کسب می کنند و کنترل مدفوع زودتر از کنترل ادرار کسب می شود. آموزش دستشویی گرفتن در کودکان فلج مغزی به مراتب مشکل تر از کودکان طبیعی است چرا که این کودکان کنترل کافی بر روی اندامها و تنه خود ندارند و همچنین حفظ وضعیت هایی مثل نشستن و… برای آنها دشوار می باشد.
جهت حل این مشکل در کودکان فلج مغزی بهتر است ابتدا از سرپا گرفتن کودک و بعد قرار دادن او بر روی لگن استفاده نمود، این کار باید در فواصل زمانی مشخص و به طور منظم انجام شود. فقط تعلیم و تکرار آن منجر به موفقیت می شود.
به کودک بگویید که چرا او را روی لگن قرار می دهید، از او چه انتظاری دارید. به او اطمینان خاطر دهید، اگر به موقع و با ایما و اشاره یا با گفتن به والدین آنها را آگاه کنند کار خوبی انجام داده اند و به او جایزه می دهید. کودکان فلج مغزی به سادگی حواسشان پرت می شود، بنابراین بخصوص در اوایل آموزش به کودک وسایل و اسباب بازیهایی را ندهید که تمرکز او را بر روی انجام کارش به هم بزند.
نکات زیر در آموزش دستشویی گرفتن یک کودک فلج مغزی کاربرد دارد:
در اوایل آموزش ممکن است کودک نتواند بر روی لگن نشسته، بـدن خـود را شل کند و وضعیت صـحیحی به خــود بـگیرد. بـرای حـل این مشـکل مـادر می تواند در ابتدا از روش زیر استفاده کند.
وقتی کودک به این وضعیت عادت کرد می توان از لگنهای تطابق یافته استفاده کرد. این لگنهای تطابق یافته (در گوشه دیوار قرار گرفته اند و یا داخل یک جعبه و… هستند) و در مورد کودکانی که تعادل خوبی ندارند استفاده می شود.
اگر کودک تعادل بهتری دارد می توان از وسایل کمکی کمتری استفاده کرد.
اگر کودک دوست ندارد بر روی لگن بنشیند ممکن است از محیطی که لگن قرار دارد و یا از سطح سرد لگن ناراحت باشد.
چنانچه کودک تا حدود ۴-۳ سالگی نتواند خود را کنترل کند، بهتر است به جای کهنه از شلوارهای ضد آب استفاده کرد با این کار کودک ناراحت شده و تمایل به کنترل خود و استفاده از لگن در وی زیاد می شود.
آموزش کنترل ادرار:
استفاده از لگن به همراه برنامه منظم و دقیق می تواندکنترل ادرار و مدفوع را تا اندازه زیادی در فرد به وجود آورد، در زیر روشی برای کنترل ادرار در روز بیان می گردد. کودکان معمولاٌ حدود ۲۰ دقیقه بعد از خوردن آب یا مایعات تمایل به دفع ادرار دارند. می توان از این تمایل به همراه تنظیم برنامه روزانه استفاده کرد و آموزش را شروع نمود. بدین ترتیب که زمانهای معینی را در روز (۴ تا ۶ بار) مشخص و حدوداٌ ۲۰ دقیقه قبل از آن به کودک مایعات خوراند. سپس کودک را روی لگن قرار داد. اگر در این زمان کودک تمایل به ادرار ندارد می توان با زدن ضرباتی به سمت راست ناحیه شکم در زیر ناف این عمل را تسهیل نمود،
حتی می توان شیر آب را باز و به کودک نشان داد.
این اعمال تمایل کودک را به دفع ادرار افزایش می دهد. وقتی کودک عمل دفع را انجام داد حتما او را تشویق کنید.
اگر کودک شب ادراری دارد می تواند چند کار انجام داد:
- شب و قبل از خواب مایعات کمی به کودک داده شود.
- حتما قبل از خواب به دستشویی برود.
- در طول شب زمانی را که احتمال زیادی برای دفع ادرار دارد مشخص و کودک را از خواب بیدار کنید که به دستشویی برود.